Viết những dòng này cho em, với tư cách của một thế hệ những người đã được hưởng hoặc đã hứng trọn những thành quả cũng như hậu quả của những đợt cải cách liên miên của nền giáo dục nước nhà.
Đó là việc thay sách giáo khoa những năm 80, là việc phải học thêm lớp 9 trong bậc phổ thông cơ sở, là phải ngấm đủ những hạn hẹp, hà khắc của trường quy và cảm giác bơ vơ khi cầm tấm bằng cử nhân đi xin việc khi cơn lốc của thị trường tràn về mọi ngõ ngách của cuộc sống.
Cho đến bây giờ đi làm rồi, lại thấy hoang mang khi cả xã hội này cần tới 20 nghìn tiến sỹ trong vài năm tới. Thi đại học là câu chuyện trong muôn vàn câu chuyện của giáo dục hiện nay. Đỗ đại học dễ hay khó trong bối cảnh hiện nay, đó có lẽ cũng là vấn đề được nhiều người quan tâm.
Dễ như vào đại học? Nhiều người cho đó là câu nói của những kẻ thiếu khiêm tốn. Tuy nhiên, hãy nhìn số lượng các trường đại học ồ ạt mọc lên như nấm sau mưa trong thời gian mấy năm trở lại đây, để điều này không phải là không có cơ sở. Cứ thi đi, không đỗ ĐH Ngoại thương, hay ĐH Bách khoa thì cơ hội học đại học vẫn rất cao, bởi còn đó hệ thống các trường dân lập với mục đích, theo nhiều người nhận xét, là mở trường kiếm lời.
Chất lượng của đại học ngoài công lập luôn là vấn đề cần bàn, nhưng điều dễ nhận thấy nhất là nó đã và đang hoàn thành xuất sắc nhiệm vụ là giải toả "cơn khát bằng cấp" của cả xã hội. Người dân chúng ta luôn tự hào là một dân tộc hiếu học, nhưng truyền thống đó giờ đã bị đẩy lên quá mức thành “háo học”.
Biểu hiện ở mục đích của việc học chính là lấy bằng cấp. Cứ có bằng mọi việc sẽ đâu vào đấy bởi rất nhiều người học ra có sử dụng kiến thức đã học đâu. Một xã hội mà người người đi học, nhà nhà đi lấy bằng mà không ai làm việc quả là đáng lo.
Lê Lợi có lẽ là người đã sớm nhận thấy điều này. Ngay sau khi lên ngôi nhận thấy sự vô tích sự của lối học kiểu “nhá văn nhai chữ” ông quyết định “chuẩn hoá” đội ngũ sư sãi, cấm mở chùa tràn lan. Ai có đủ điều kiện làm sư thì cho ở lại, còn thì cho về quê cày ruộng. Chúng ta bây giờ hình như đang làm ngược lại.
Dư luận đang râm ran về việc ông Giám đốc một Sở ở Phú Thọ làm tiến sỹ hệ từ xa ở Mỹ nhưng không biết tiếng Anh. Nói thẳng ra là học ở Việt Nam nhưng qua Mỹ mua bằng. Hoá ra ở Mỹ cũng có nơi cấp bằng tiến sỹ 'rởm"? Nhưng họ quan niệm về bằng cấp không giống ta khi các trường đại học phân biệt đẳng cấp rõ ràng, và điều quan trọng là chất lượng của tấm bằng đại học do xã hội và thị trường lao động đánh giá chứ không phải Bộ Giáo dục hay ông hiệu trưởng.
Cứ cho là tấm bằng tiến sỹ vẫn là một cái gì đó khó khăn và cao siêu trong tâm lý nhiều người mà chỉ cần bỏ ra 17 nghìn đô la là có thể làm được, thì việc kiếm một cái bằng cử nhân trong nước chẳng phải dễ lắm sao?
Tuy nhiên, nếu quan niệm thi đại học là đơn giản và kiếm tấm bằng cử nhân dễ như đi mua một món đồ trang sức thì chắc chắn làm nhiều người đã từng khổ học thành tài cảm thấy bị xúc phạm.
Với việc mở trường đại học ồ ạt và để cho tình trạng thật giả lẫn lộn như hiện nay, chúng ta đã vô tình làm tầm thường hoá nền giáo dục nước nhà nói chung và học vị cử nhân nói riêng. Vào đại học dễ hay khó phụ thuộc vào việc thi vào trường nào?Vẫn còn đó những trường đại học danh tiếng của Việt Nam mà có được một chỗ trên giảng đường thực sự là cuộc “vượt vũ môn”.
Vào đại học nên dễ hay nên khó? Câu trả lời này không dành cho các bậc phụ huynh đáng kính, không dành cho những cô cậu học trò. Bởi lẽ đã là học trò thời nào cũng vậy, vẫn bồn chồn khi thấy ve kêu và hoa phượng vĩ nở đỏ rực, cũng vụng về khi ghi những dòng lưu bút lấm lem tình mực tím học trò.
Câu trả lời đang chờ Bộ Giáo dục Đào tạo.
Đinh Thế Hưng
Nguồn:dantri.com.vn/c202/s202-494848/viet-cho-em-truoc-mua-thi.htm