Theo Đạo luật Cạnh tranh năm 1998, lạm dụng quyền lực thống trị có nghĩa là một công ty có thể 'hành xử độc lập với áp lực cạnh tranh'.
Với mục đích kiểm soát việc sát nhập giữa các công ty, các cơ quan quản lý của Anh cho rằng nếu hai công ty kết hợp để tạo ra thị phần từ 25% trở lên của một thị trường cụ thể, việc sát nhập có thể sẽ được trình lên Ủy ban Cạnh tranh và có thể không được phê duyệt.
HÌNH THÀNH THỊ TRƯỜNG ĐỘC QUYỀN
Thị trường độc quyền được hình thành trong các điều kiện nhất định, bao gồm:
-
Khi một công ty có quyền sở hữu độc quyền hoặc sử dụng một nguồn tài nguyên khan hiếm, chẳng hạn như British Telecom, người sở hữu hệ thống cáp điện thoại chạy vào phần lớn các gia đình và doanh nghiệp của Vương quốc Anh.
-
Khi được chính phủ công nhận một công ty là độc quyền, chẳng hạn như Bưu điện.
-
Khi các công ty có bằng sáng chế hoặc bản quyền làm cho họ được độc quyền để bán sản phẩm hoặc bảo vệ tài sản trí tuệ của họ, chẳng hạn như nội dung phần mềm và thương hiệu của Microsoft Window, Window được bảo vệ khỏi việc sử dụng trái phép.
-
Khi các công ty hợp nhất khiến cho họ có một vị trí thống lĩnh trong một thị trường.
DUY TRÌ SỨC MẠNH CỦA SỰ ĐỘC QUYỀN - RÀO CẢN GIA NHẬP
Sức mạnh độc quyền có thể được duy trì bởi các rào cản gia nhập, bao gồm:
KINH TẾ SẢN XUẤT QUY MÔ LỚN
Nếu chi phí sản xuất giảm khi quy mô kinh doanh tăng lên và sản lượng được sản xuất với khối lượng lớn hơn, các công ty hiện tại sẽ phát triển hơn và có lợi thế hơn về chi phí so với những công ty có tiềm năng khác - điều này sẽ ngăn cản những công ty mới tham gia.
GIÁ CẮT CỔ
Điều này liên quan đến việc giảm giá rất thấp trong một cuộc chiến thể hiện quyền lực và để gây áp lực lên các đối thủ hiện có hoặc các đối thủ tiềm năng.
GIỚI HẠN GIÁ
Giới hạn giá là một loại định giá riêng biệt bao gồm một công ty đặt giá thấp hơn chi phí trung bình của những công ty khác mới tham gia - nếu những công ty mới tham gia khớp với giá này thì họ sẽ thua lỗ!
QUYỀN SỞ HỮU VĨNH VIỄN CỦA MỘT NGUỒN TÀI NGUYÊN KHAN HIẾM
Các công ty là những người tham gia sớm vào thị trường có thể làm hạn chế các nguồn lực khan hiếm hiện có gây khó khăn cho những công ty mới tham gia khai thác các tài nguyên này. Đây thường là trường hợp độc quyền tự nhiên, chúng sở hữu các cơ sở hạ tầng. Chẳng hạn như British Telecom, nó sở hữu mạng lưới cáp khiến các hãng mới khó gia nhập thị trường.
CHI PHÍ THIẾT LẬP CAO
Nếu chi phí thiết lập quá cao thì những công ty mới tham gia sẽ gặp khó khăn hơn.
CHI PHÍ CHÌM CAO
Chi phí chìm là những chi phí không thể thu hồi nếu công ty ngừng hoạt động, chẳng hạn như chi phí quảng cáo - chi phí chìm càng lớn thì rào cản càng lớn.
QUẢNG CÁO
Chi tiêu lớn cho quảng cáo của các công ty hiện nay có thể ngăn cản sự gia nhập vì để cạnh tranh hiệu quả, các công ty sẽ phải cố gắng để phù hợp với chi tiêu của công ty đương nhiệm.
KẾ HOẠCH KHIẾN KHÁCH HÀNG TRỞ NÊN TRUNG THÀNH VỚI THƯƠNG HIỆU
Nếu người tiêu dùng trung thành với một thương hiệu, chẳng hạn như Sony, những người mới tham gia sẽ khó giành được thị phần.
HỢP ĐỒNG ĐỘC QUYỀN
Ví dụ, hợp đồng giữa các nhà cung cấp và nhà bán lẻ cụ thể có thể hạn chế các nhà bán lẻ khác tham gia vào thị trường.
SÁT NHẬP DỌC
Ví dụ, nếu một nhà sản xuất bia sở hữu một chuỗi các quán bia thì việc sản xuất bia mới vào thị trường sẽ khó khăn hơn vì có ít quán bia hơn để bán bia của họ.
ĐÁNH GIÁ ĐỘC QUYỀN
Theo Adam Smith, quan điểm chung về độc quyền là họ có xu hướng tìm cách tăng lợi nhuận bằng chi phí của người tiêu dùng, làm như vậy sẽ tạo ra nhiều chi phí cho xã hội hơn là lợi ích.
CÁI GIÁ CỦA NỀN KINH TẾ ĐỘC QUYỀN
Ít lựa chọn hơn
Rõ ràng, người tiêu dùng có ít sự lựa chọn hơn nếu nguồn cung được kiểm soát bởi một nhà độc quyền - ví dụ, Bưu điện từng là nhà cung cấp độc quyền các dịch vụ thu thập và chuyển phát thư trên khắp Vương quốc Anh và người tiêu dùng không có dịch vụ chuyển và nhận thư nào thay thế.
GIÁ CAO
Các nhà độc quyền có thể tận dụng vị thế của họ và tính giá cao, bởi vì người tiêu dùng không có lựa chọn nào khác. Điều này đặc biệt có vấn đề nếu sản phẩm đáp ứng các nhu cầu cơ bản, ví dụ như nước.
ĐẦU RA BỊ HẠN CHẾ
Các nhà độc quyền cũng có thể hạn chế sản lượng trên thị trường để khai thác vị thế thống trị của mình trong một khoảng thời gian hoặc để tăng giá.
THẶNG DƯ NGƯỜI TIÊU DÙNG ÍT HƠN
Việc tăng giá hoặc giảm sản lượng sẽ dẫn đến mất thặng dư tiêu dùng. Thặng dư của người tiêu dùng là lợi ích cá nhân ròng tăng thêm mà người tiêu dùng có được khi mức giá họ phải trả thấp hơn mức họ chuẩn bị để trả. Theo thời gian, các nhà độc quyền có thể giành được quyền lực đối với người tiêu dùng, điều này dẫn đến sự hao hụt về quyền sở hữu của người tiêu dùng.
THÔNG TIN BẤT CÂN XỨNG
Thông tin bất cân xứng - các nhà độc quyền có thể biết nhiều hơn người tiêu dùng và có thể khai thác kiến thức này thành lợi thế của mình.
SẢN XUẤT KHÔNG HIỆU QUẢ
Độc quyền có thể không hiệu quả về mặt năng suất vì không có đối thủ cạnh tranh trực tiếp, nhà độc quyền không có động lực để giảm chi phí trung bình đến mức tối thiểu, kết quả là họ có khả năng sẽ sản xuất kém hiệu quả.
PHÂN BỔ KHÔNG HIỆU QUẢ
Độc quyền cũng có thể được phân bổ một cách không hiệu quả - điều này không cần thiết với các nhà độc quyền để đặt giá bằng với chi phí biên của nguồn cung. Trong thị trường cạnh tranh, các công ty buộc phải tham khảo giá từ trong ngành của họ, nhưng một nhà độc quyền có thể tự đặt ra giá của mình. Người tiêu dùng không thể so sánh giá cho một nhà độc quyền vì không có nhà cung cấp nào gần giống khác. Điều này có nghĩa là giá có thể được đặt cao hơn chi phí cận biên.
LỖ PHÚC LỢI RÒNG
Ngay cả việc hoạch toán các khoản lợi nhuận thêm từ một nhà độc quyền, có thể được đưa trở lại nền kinh tế khi lợi nhuận được chia cho các cổ đông, có một khoản lỗ phúc lợi ròng cho cộng đồng. Mất phúc lợi là mất lợi ích cộng đồng, điều này xảy ra khi thị trường được cung cấp bởi một nhà độc quyền thay vì một số lượng lớn các công ty cạnh tranh về mặt thặng dư của người tiêu dùng và nhà sản xuất
Một khoản lỗ phúc lợi ròng đề cập đến bất kỳ khoản phúc lợi nào ít hơn các khoản phúc lợi bị lỗ do kết quả của một giao dịch kinh tế hoặc sự can thiệp của chính phủ. Sử dụng phân tích phúc lợi cho phép nhà kinh tế đánh giá được tác động của độc quyền.
ÍT VIỆC LÀM
Các nhà độc quyền có thể sử dụng ít người hơn so với các thị trường cạnh tranh. Việc làm chủ yếu được quyết định bởi đầu ra - công ty sản xuất càng nhiều thì càng cần nhiều lao động. Khi sản lượng của các nhà độc quyền ít hơn, nó cũng có thể được cho rằng việc làm cũng sẽ ít hơn.
LỢI ÍCH CỦA ĐỘC QUYỀN
Độc quyền có thể tạo ra một số lợi ích nhất định, bao gồm:
KHAI THÁC KINH TẾ THEO QUY MÔ
Nếu công ty khai thác sức mạnh độc quyền và phát triển lớn, nó cũng có thể khai thác các nền kinh tế quy mô lớn. Điều này có nghĩa là nó có thể sản xuất với chi phí thấp và chuyển những khoản tiết kiệm này sang cho người tiêu dùng. Tuy nhiên, sẽ có rất ít động lực để làm những điều này và khoản tiết kiệm đã tạo ra có thể được sử dụng để tăng lợi nhuận hoặc tăng các rào cản gia nhập cho các đối thủ trong tương lai.
NĂNG SUẤT CAO
Các nhà độc quyền cũng có thể có được sự năng động hiệu quả một khi được bảo vệ khỏi các nhà độc quyền cạnh tranh khác có thể thực hiện đổi mới sản phẩm hoặc xử lý để thu được lợi nhuận cao hơn, và nhờ đó trở nên năng động hiệu quả. Có thể lập luận rằng chỉ những doanh nghiệp có sức mạnh độc quyền mới có thể đổi mới một cách hiệu quả. Do các rào cản gia nhập, một nhà độc quyền có thể bảo vệ các phát minh và sáng tạo của mình khỏi hành vi trộm cắp hoặc sao chép.
TRÁNH TRÙNG LẶP CƠ SỞ HẠ TẦNG
Việc tránh sự trùng lặp lãng phí của các nguồn lực khan hiếm - nếu nhà độc quyền là một công ty độc quyền tự nhiên, có thể lập luận rằng nguồn cung cạnh tranh sẽ bị lãng phí. Thị trường độc quyền tự nhiên bao gồm cung cấp khí đốt, đường sắt và điện. Một sự độc quyền tự nhiên xảy ra khi tất cả hoặc hầu hết các nền kinh tế có quy mô được bắt nguồn bởi một công ty - điều này ngăn cản các công ty khác tham gia vào thị trường. Nhưng có nhiều hơn một công ty sẽ có nghĩa là sẽ có sự trùng lặp lãng phí tài nguyên khan hiếm.
DOANH THU
Các nhà độc quyền cũng có thể tạo ra doanh thu xuất khẩu cho một nền kinh tế quốc gia. Một công ty duy nhất có thể đạt được từ các nền kinh tế có quy mô trong nền kinh tế nội địa của riêng mình và phát triển lợi thế chi phí mà nó có thể khai thác và bán tương đối rẻ ở nước ngoài.
BIỆN PHÁP KHẮC PHỤC ĐỘC QUYỀN
Nếu một nhà độc quyền có thể giành được chỗ đứng trên thị trường, điều đó trở nên rất khó khăn cho các công ty mới tham gia, với kết quả là cơ chế giá bị hạn chế thực hiện chức năng của mình. Tài nguyên không thể được phân bổ đến nơi cần thiết nhất bởi vì nhà độc quyền có thể dựng lên các rào cản cho các công ty khác. Những rào cản này sẽ không ’tự nhiên hạ xuống được.
Sự thất bại của các thị trường trong việc tự điều tiết bản thân trở thành trung tâm của sự độc quyền là một thị trường thất bại. Có một số cách mà các tác động tiêu cực của sức mạnh độc quyền có thể được giảm bớt:
Quy định của các công ty lạm dụng sức mạnh độc quyền của họ. Điều này có thể đạt được theo một số cách, bao gồm:
KIỂM SOÁT GIÁ
Tiến hành kiểm soát giá. Ví dụ, cơ quan quản lý cạnh tranh hiện tại của Vương quốc Anh, Văn phòng giao dịch công bằng (OFT), đã phát triển một hệ thống giới hạn giá cho các nhà độc quyền tự nhiên thuộc sở hữu nhà nước trước đây như khí đốt và nước. Giới hạn giá này liên quan đến việc buộc giá xuống dưới mức lạm phát chung hiện nay. Sử dụng công thức RPI - X, trong đó RPI (Chỉ số giá bán lẻ) là chỉ số lạm phát được lựa chọn và ‘X. là mức giảm giá được thỏa thuận giữa cơ quan quản lý và công ty, dựa trên mức tăng hiệu quả dự kiến.
CẤM SÁP NHẬP
Ủy ban Cạnh tranh Vương quốc Anh, tại có thể cấm sáp nhập giữa các công ty tạo ra thị phần kết hợp từ 25% trở lên nếu họ tin rằng việc sáp nhập sẽ chống lại lợi ích cộng đồng. Khi đưa ra phán quyết của mình, lợi ích cộng đồng sẽ tính đến ảnh hưởng của việc sáp nhập đối với công việc, giá cả và mức độ cạnh tranh.
PHÁ VỠ SỰ ĐỘC QUYỀN
Phá vỡ sự độc quyền thành một số công ty nhỏ hơn. Ví dụ, các cơ quan quản lý tại EU hiện đang điều tra sự lạm dụng tiềm năng chiếm lĩnh thị trường của Microsoft, công ty đang bị đe dọa chia thành hai công ty - một cho hệ điều hành và một cho phần mềm.
QUỐC HỮU HÓA
Đưa độc quyền dưới sự kiểm soát của công chúng - được gọi là ’quốc hữu hóa. Biện pháp cuối cùng cho sự độc quyền bị lạm dụng là Nhà nước giành quyền kiểm soát đối với công ty bằng cách mua hơn 50% cổ phần của chúng, hoặc chiếm đoạt hoàn toàn. Các nhà độc quyền vẫn có thể được chạy theo các dòng thương mại, nhưng được thực hiện để hoạt động như thể thị trường là cạnh tranh.
KHÔNG QUY ĐỊNH
Trong những trường hợp mà một nhà độc quyền đã được Nhà nước kiểm soát, chẳng hạn như Bưu điện, có thể cần phải tham gia vào việc bãi bỏ quy định để cho phép nó trở nên hiệu quả hơn. Việc bãi bỏ quy định có thể được sử dụng để hạ thấp các rào cản gia nhập và mở ra một ngành công nghiệp do nhà nước kiểm soát trước đây để cạnh tranh, như đã xảy ra với các công ty độc quyền của British Telecom và British Rail. Điều này có thể giúp khuyến khích những công ty mới tham gia vào một thị trường.