Những nghiên cứu gần đây đã phát hiện ra rằng các nhà lãnh đạo có những nét tính cách tiêu cực thường bị những người dưới quyền của họ nhận xét là có khả năng lãnh đạo kém. Tuy nhiên, các nhân viên có cùng những nét tính cách như vậy lại dễ làm việc cùng và phối hợp tốt hơn với lãnh đạo của họ.

Vậy thì khi nào và tại sao những đặc điểm nhân cách tiêu cực của các leader có thể ảnh hưởng đến khả năng và vai trò lãnh đạo của họ, mặc dù những nét tính cách này thực sự có thể giúp các leader thăng tiến. Cụ thể, một nghiên cứu tiến hành ở Đức cho thấy rằng sự tự đề cao bản thân có ảnh hưởng tích cực đến mức lương, còn chủ nghĩa thực dụng sẽ giúp bạn tăng vị trí lãnh đạo và sự hài lòng trong nghề nghiệp, sự rối loạn đa nhân cách lại ảnh hưởng tiêu cự đến kết quả đầu ra được phân tích. Nếu những đặc điểm tính cách này ở một nhà lãnh đạo không đạt được sự đồng tình của nhiều người, vậy tại sao chúng lại có những ảnh hưởng tích cực tới kết quả công việc?

Để khám phá câu hỏi này, ta hãy tập trung xem xét chất lượng mối quan hệ giữa lãnh đạo và các nhân viên của mình, và sự tương đồng hoặc trái ngược trong tính cách của họ ảnh hưởng đến hiệu quả chức năng lãnh đạo như thế nào. Chúng tôi đã đánh giá điều này theo những đặc điểm tính cách tiêu cực kể trên.

Những người ích kỉ đặc trưng bởi tính cách tự cao và kiêu ngạo, muốn có nhiều quyền lợi và người khác phải khâm phục mình. Bạn hãy tưởng tượng về một kiểu người luôn khao khát được công nhận vì một thành tích nào đó mà thậm chí anh ta còn chẳng đóng góp bất cứ điều gì để được công nhận. Những người thực dụng, mặt khác, sẽ cố gắng bằng mọi giá để đạt được mục đích bất chấp những vấn đề về đạo đức. Họ thường được miêu tả là có tính đa nghi, hay tính toán, chỉ quan tâm đến kết quả cuối cùng. Và những người rối loạn đa nhân cách được đặc trưng chủ yếu bởi tính bốc đồng cao, ít đồng cảm và lạnh lùng trong quan hệ cá nhân, cùng với những hành vi bóc lột và chống lại xã hội.

Cả ba đặc điểm trên đều có chung một yếu tố cốt lõi là các cá nhân này thường đạt được những hiệu quả công việc cao trong bất kì nhóm nào hay tại nơi làm việc. Do đó, không đáng ngạc nhiên khi phần lớn các nghiên cứu trước đây mô tả rằng các đặc điểm nhân cách tiêu cực có ảnh hưởng không tốt đến mọi người xung quanh. Các đồng nghiệp của những nhà lãnh đạo này thường có thái độ không đồng tình với kiểu cách lãnh đạo, không tin tưởng, ít hài lòng trong công việc, tâm lý thể hiện kém hơn, tỉ lệ bỏ việc cao hơn.

Một nghiên cứu gần đây khảo sát đã 349 người (51% trong số đó là nữ) giữ chức vụ quản lý cấp trung (83% là người quản lý các bộ phận). Vì phải báo cáo với các nhà lãnh đạo cấp trên nên họ cũng giữ vị trí nhân viên cấp dưới. Những người tham gia nghiên cứu sẽ đánh giá những đặc điểm tính cách của họ, mối quan hệ với lãnh đạo cấp trên, cùng với đó là khả năng lãnh đạo của cấp trên. Dữ liệu được thu thập bằng cách sử dụng bảng câu hỏi trực tuyến, bao gồm các thang đo xác nhận mức độ tâm lý để tìm hiểu về tính cách, chất lượng mối quan hệ và hiệu suất lãnh đạo.

Nhìn chung, chúng tôi thấy rằng các nét tính cách của chủ nghĩa ích kỉ và chủ nghĩa thực dụng có ảnh hưởng tiêu cực đến chất lượng mối quan hệ giữa họ và cấp dưới, và điều này ảnh hưởng đến hiệu suất làm việc và khả năng lãnh đạo của các nhà lãnh đạo. Ví dụ, những nhà lãnh đạo càng ích kỉ hay thực dụng thì chất lượng những mối quan hệ của họ với nhân viên cấp dưới sẽ ngày càng sụt giảm, dẫn đến việc họ bị đánh giá là những nhà lãnh đạo kém cỏi. Trên thực tế, nếu các nhà lãnh đạo tạo ra mối quan hệ tốt với cấp dưới, tác động tiêu cực của đặc điểm tính cách xấu này có thể sẽ giảm xuống. Vì vậy, câu hỏi đặt ra là điều gì giúp các nhà lãnh đạo xây dựng được những mối quan hệ tốt đẹp mặc dù họ có những đặc điểm tính cách tiêu cực?

Không chỉ những đặc điểm tính cách của các nhà lãnh đạo mà tính cách của nhân viên cấp dưới cũng ảnh hưởng rất lớn đến chất lượng những mối quan hệ trong công việc. Điều này đã được áp dụng cho hai trong số ba đặc điểm tính cách tiêu cực: chủ nghĩa ích kỉ và thực dụng. Nếu một nhà lãnh đạo thuộc về một trong hai chủ nghĩa này, họ có xu hướng hình thành và gây dựng mối quan hệ mạnh mẽ hơn với những nhân viên cấp dưới, những người cũng sở hữu những nét tính cách giống họ.

Vậy tại sao một sự phù hợp về tính cách giữa người lãnh đạo và nhân viên cấp dưới có thể ngăn chặn những tác động xấu của các đặc điểm tính cách tiêu cực ảnh hưởng đến mối quan hệ trong công việc? Điều này đơn giản là vì những người ở cấp dưới có tính cách tương tự như các nhà lãnh đạo của mình nên họ dễ dàng đồng cảm và thấu hiểu về hành vi của cấp trên. Thay vì kiêu ngạo, tự phụ, những người nhân viên đó hiểu và chấp nhận phong cách lãnh đạo và những quyết định của lãnh đạo của họ, do đó ít ảnh hưởng đến mối quan hệ và giúp đảm bảo chất lượng công việc. Tương tự như vậy, những tính toán của một nhà lãnh đạo có tính cách thực dụng có thể được thấu hiểu và chấp nhận bởi các thành viên cấp dưới. Điều này lại có thể dẫn đến nỗ lực hợp tác để thực hiện các mục tiêu chung.

Con người nói chung không có mức độ ích kỉ và thực dụng cao, nhưng trong mỗi chúng ta, chắc chắn những nét tính cách tiêu cực sẽ có ở mức độ nhất định nào đó . Vậy các nhà lãnh đạo nên làm gì với những phát hiện về tính cách này? Những nhân vật có tính cách tương đồng, thậm chí là những người đầy những tính cách tiêu cực, vẫn có thể hợp tác cùng nhau và xây dựng những mối quan hệ tốt đem lại nhiều hiệu quả trong công việc. Các nhà lãnh đạo nên thừa nhận rằng họ có thể có những nét tính cách tiêu cực và bắt đầu tìm hiểu về chúng.

Tất nhiên, không phải tất cả các nhân viên đều có tâm lý vững vàng để có thể khéo léo ứng xử với các nhà lãnh đạo quá ích kỉ hay thực dụng. Đối với nhân viên được quản lý bởi một nhà lãnh đạo có những đặc điểm tính cách tiêu cực, những kết quả của nghiên cứu dưới đây có ý nghĩa thực sự quan trọng. Hi vọng rằng các nhân viên sẽ nhận thức được hành vi của nhà lãnh đạo không phải là áp dụng cho họ mà thực ra đó đơn giản là tính cách của lãnh đạo.

Nghiên cứu của chúng tôi cung cấp các bằng chứng thực nghiệm và cái nhìn sâu sắc về lý do tại sao những tính cách tiêu cực của các nhà lãnh đạo lại ảnh hưởng sâu sắc đến hiệu suất lãnh đạo của họ. Nghiên cứu này cho thấy phải cần đến sự hợp tác của cả hai bên: nhà lãnh đạo và các nhân viên mới có thể tạo nên những mối quan hệ chặt chẽ và hiệu quả trong công việc. Nghiên cứu trong tương lai nên xem xét về những tầm nhìn dài hạn nếu thế giới đầy ắp các nhà lãnh đạo theo phong cách ích kỉ và thực dụng này.