Một ngày, tự nhiên Kiến Còm nhận được mail của một khách hàng Vô Danh:

Chào chị, biết chị là Kiến trúc sư. Nếu chị có nhiều kinh nghiệm về thiết kế nhà thì hy vọng tôi và chị có thể hợp tác. Mong  phản hồi sớm của chị để 2 bên có thể bàn bạc cụ thể…Brds, Vô Danh.

Kiến Còm tui, nghe quá dzui, vội vã gõ như múa trả lời: Tôi rất sẵn lòng tư vấn cho anh xây nhà. Kiến Còm. 

Ngay lập tức tui mơ màng ra một kịch bản làm việc về nhiệm vụ thiết kế, và vẽ ra viễn ảnh sơ phác phương án bố trí mặt bằng vân vân và vân vân…

Ngay lập tức tui thảo hợp đồng thiết kế và đề nghị bắt tay vào việc với một khoản ứng trước thiết kế phí. Ai dè đụng tới chuyện này, Vô danh giãy nảy:

Về việc thiết kế, để đỡ mất thì thời gian, chị nên vẽ bản bố trí sơ bộ mặt bằng theo như yêu cầu của  tôi và gửi email để tôi xem, trong thời gian đó sẽ có trao đổi, chỉnh sửa; khi đã  xong về phần sơ bộ mặt bằng thì hai bên hẹn gặp để chốt lại lần cuối và ký kết hợp đồng tư vấn thiết kế. Còn về phần đề nghị tạm ứng ở thời điểm này, tôi nghĩ là chưa phù hợp ngay cả chị thử đặt chị vào vị trí của tôi là khách hàng thì chị sẽ hiểu. Hiện tại tôi chưa biết khả năng của chị như thế nào, hơn nữa bản thân tôi hiện tại đang làm sales; trong công việc của tôi khi có yêu cầu của khách hàng chúng tôi luôn nghiên cứu và đưa ra giải pháp kỹ thuật, tài liệu, làm demo, báo giá, khi khách hàng OK thì mới đi đến ký kết hợp đồng…

Mèng ơi! Hổng biết tui, tại sao email kiếm tui thiết kế ? Nghĩ tay Vô danh này không hiểu gì về nghề nghiệp của tui nên tui, nên tui cũng giải thích lại:

Tôi chỉ thiết kế cho những người thân quen tin tưởng tôi thôi, chứ không làm đại trà, vì muốn để lại những phương án tốt cho gia chủ. Do đó tôi không chủ động tìm khách hàng. Công việc thiết kế luôn là bắt tay vô làm nhiệm vụ thiết kế và tìm hiểu ý muốn gia chủ. Đây là khởi đầu công việc nghiên cứu thiết kế, nên khoản tiền tạm ứng luôn cần thiết.

Anh có thể thấy phí tạm ứng này tại văn phòng các kiến trúc sư nổi tiếng như  KTS.Võ Thành A, Nguyễn Văn B, Nguyễn Đình C, …

Tôi không quảng cáo tiếp thị. Vì nghề nghiệp Kiến trúc Sư không cho phép. Kiến Còm. 

Tuy nhiên mọi lời giải thích của tui trở nên vô hiệu trước sự sắt đá của Vô Danh. Hắn vẫn quyết tâm:

Chị nói vậy thì tôi cũng biết nghe vậy còn tôi chưa biết được khả năng thực sự của chị nên việc tạm ứng khi chưa có  phương án phác thảo sơ bộ là không hợp lý; vì nếu tạm ứng rồi mà khả năng của chị không như tôi mong muốn liệu chị có hoàn trả lại phần tạm ứng không??? 

Mèng ơi!

Thưa anh Vô Danh, chắc anh chưa hiểu rõ nghề bác sỹ. Bác sỹ không quảng cáo. Bác sỹ chỉ có phòng mạch, đề giá khám chữa bệnh. Có ông khám 30k. Có ông khám 200k. Bác sỹ giỏi không phải ở giá khám 30k hay 200k mà là số bệnh nhân được chữa khỏi bệnh. Mà có khi cũng “phước chủ may thầy”, tới bác sĩ nổi danh khám hoài không hết bệnh, tưởng vô phương cứu chữa, đến nước cùng bèn nhai cây dại lại khỏi. Tôi chưa thấy ai khám chữa bệnh xong không hết bệnh thì đến phòng mạch đòi trả lại tiền.

“Một bác sĩ có thể chôn vùi những sai lầm của mình nhưng kiến trúc sư chỉ có thể khuyên khách hàng của mình trồng cây leo” – Frank Lloyd Wright

Người có bệnh khi gặp thầy thuốc thì khai hết các triệu chứng, rồi kính cẩn nghe bác sĩ chẩn bệnh, chứ cũng chưa thấy người bệnh nào nói “chắc tui bị bịnh tim, hay là tui bị cao huyết áp, bác sĩ thấy phải vậy không, bác sĩ không thấy như tui thì là bác sĩ dở”. Nếu ông bệnh nhân nói vậy, mọi người nghĩ ngay ông này bị bệnh tâm thần.

Thí dụ như vậy cho dể hiểu, vì người ta cũng ít hiểu nghề kiến trúc sư. Đầu tiên khi thiết kế một công trình, phải nghiên cứu làm việc về nhiệm vụ thiết kế, thu thập các dữ kiện, yêu cầu (nghe khai bệnh, chẩn mạch, xét nghiệm) rồi mới tìm bệnh ra toa(làm phương án). Tuy nhiên gia chủ thường hay đưa ra ý tưởng; có người hoang đường cho rằng đi nhiều, thấy nhiều, hiểu nhiều rồi thì làm thầy kiến trúc luôn rồi cho rằng kiến trúc sư không biết gì về kiến trúc!

Bác sỹ có người làm thiện nguyện khám bệnh thí, ai khỏi bệnh thì cám ơn, không khỏi bệnh thì thôi. Tôi nghĩ kiến trúc sư cũng có những người tốt thiết kế miễn phí, làm phương án bố trí trước cho gia chủ có xài thì xài, không xài thì bỏ cũng không sao.

Bệnh của con người, bệnh của nhà cửa thì cũng như nhau ảnh hưởng đến đời sống cả đời. Quả là cần cân nhắc. Cần tìm trúng thầy. Nhưng chớ có bảo thầy bắt mạch chẩn bệnh thử coi, rồi thấy trúng bịnh tui, tui mới trả tiền à nhen!

Tới đây thì kiến trúc sư giật mình choàng tỉnh. Bên bàn phím, màn hình đang nhấp nháy cái bản vẽ còn dang dở thiết kế sơ bộ hai, ba phương án.

Kiến Còm thở dài vẽ tiếp cho xong, lại in luôn sẵn hợp đồng, rồi van Tổ vái Trời mai đưa sơ phác, cầu chủ nhà ký hợp đồng dùm con…

Bài: Trang Cốc Chủ/ Viết cho Cá Tháng Tư