Một lần ở New York, tôi có nghe chuyện về việc xây dựng nhà tù tư - một ngành đang tăng trưởng mạnh ở Mỹ. Họ cần lên kế hoạch phát triển nhà tù trong tương lai - Cần bao nhiêu phòng giam? Bao nhiêu tù nhân sẽ ở đây trong 15 năm tới? Và họ phát hiện rằng mình có thể dự đoán các con số đó rất dễ dàng, với thuật toán vô cùng đơn giản, dựa trên tỉ lệ trẻ em lớp 5 và lớp 6 không biết đọc. Và chắc chắc không thể biết đọc vì đam mê.

Tôi không khẳng định là một xã hội ham chữ thì không có tội phạm. Nhưng chắc chắc là có sự tương quan ở đây.

Và tôi nghĩ nguyên nhân của nó cực kì hiển nhiên. Người biết chữ có thể đọc văn chương và văn chương có hai lợi ích. Đầu tiên, nó giúp người ta nghiện đọc. Nó là cảm giác thôi thúc muốn biết điều gì xảy ra sắp tới, muốn lập trang sách tiếp theo, nhu cầu muốn khám phá câu truyện, kể cả có phức tạp, bởi lẽ có một nhân vật nào đấy đang gặp khó khăn và bạn muốn biết mọi chuyện sẽ kết thúc như nào...nó thực sự là một nhu cầu rất thật.

Nó ép bạn học thêm những từ mới, nghĩ về những tư tưởng lạ, và tiếp tục đọc. Từ đó bạn có thể khám phá ra rằng đọc bản thân nó cũng là một cái thú. Một khi bạn học được điều này, bạn đang bước trên con đường muốn khám phá mọi thứ. Và đọc chính là chiếc chìa khóa. Vài năm trước, mọi người có bàn tán về ý tưởng cho rằng chúng ta đang sống trong thời đại hậu chữ nghĩa/phi văn tự (postliterate society), khi mà khả năng hiểu ngôn từ có vẻ như thừa thãi, nhưng thời nay, những đồn thổi đó đã chết: từ ngữ ngày càng quan trọng hơn bao giờ hết. Chúng ta định vị thế giới này bằng ngôn từ, và khi thế giới chuyển sang nền Web, chúng ta cần theo dõi, cần giao tiếp, và cần hiểu những gì mình đang đọc.

Những người không hiểu người khác thì không thể trao đổi ý tưởng, không thể giao tiếp, mà các phần mềm dịch thuật cũng có giới hạn của nó.

Cách đơn giản nhất để đảm bảo chúng ta nuôi dạy những đứa trẻ háu chữ là dạy chúng đọc, và cho chúng thấy đọc là một hoạt động thú vị. Và điều này có nghĩa là, tìm những cuốn sách trẻ thích, cho chúng tiếp cận với nó và để chúng đọc.