Tràn dịch màng phổi là tình trạng chất lỏng bị tích tụ một cách bất thường trong khoang màng phổi, dẫn đến các triệu chứng như tức ngực, ho, khó thở. Để chẩn đoán căn bệnh này, bác sĩ có thể thực hiện nhiều phương pháp khác nhau như X-quang phổi, siêu âm màng phổi hoặc xét nghiệm dịch màng phổi.

Tràn dịch màng phổi là gì?

Màng phổi là lớp màng mỏng bao quanh bên ngoài của phổi và bên trong của lồng ngực. Màng phổi ngoài tiếp xúc với thành lồng ngực và các cơ xương xung quanh, màng phổi trong là lớp màng tiếp xúc trực tiếp với bề mặt phổi. Màng phổi có vai trò quan trọng trong việc bảo vệ và hỗ trợ cho phổi hoạt động, giúp cho phổi dính chặt vào thành lồng ngực, tạo ra áp suất âm, giúp phổi mở rộng và co lại khi hít thở và thở ra. Ngoài ra, màng phổi cũng giúp ngăn chặn sự xâm nhập của vi khuẩn và chất lỏng vào không gian xung quanh phổi.

Giữa hai lớp màng này có một khoảng không gọi là khoảng màng phổi (pleural space), chứa một lượng nhỏ chất lỏng giúp giảm ma sát khi phổi di chuyển trong lồng ngực. Chất lỏng này thường là một loại dịch tiết từ mạch máu hoặc các cơ quan khác trong cơ thể.

Nguyên nhân gây tràn dịch màng phổi

Tràn dịch màng phổi, còn được gọi là viêm phổi tràn dịch, là tình trạng khi chất lỏng tích tụ trong không gian giữa hai lớp màng phổi. Tràn dịch màng phổi có thể xảy ra do nhiều nguyên nhân khác nhau, bao gồm:

• Viêm phổi: Các bệnh viêm phổi như viêm phổi cộng đồng, viêm phổi vi khuẩn, viêm phổi do virus có thể gây ra sự tích tụ chất lỏng trong màng phổi.
• Ung thư phổi: Ung thư phổi có thể gây ra tràn dịch màng phổi khi tế bào ung thư lan rộng vào màng phổi. Cũng có trường hợp các tế bào ung thư từ các cơ quan khác di căn đến phổi và làm tràn dịch màng phổi.
• Các bệnh tim mạch: Bệnh tim cũng có thể gây ra áp lực cao trong mạch máu, máu ứ lại trong phổi, dịch thoát khỏi mạch máu và dẫn đến tràn dịch màng phổi.
• Các bệnh nhiễm trùng: Nhiễm trùng trong cơ thể, chẳng hạn như viêm màng phổi có thể kích thích sự tăng tiết dịch của màng phổi, gây ra tràn dịch màng phổi.

Các triệu chứng của tràn dịch màng phổi

Tùy thuộc vào nguyên nhân cũng như mức độ bệnh mà các triệu chứng của tràn dịch màng phổi có thể khác nhau. Một số biểu hiện thường gặp của căn bệnh này có thể kể đến như:

• Khó thở: Đây là triệu chứng chính của tràn dịch màng phổi. Bạn có thể cảm thấy khó thở hoặc không thể hít thở sâu vào. Cảm giác này có thể tăng lên khi bạn nằm nghiêng về phía bên trái.
• Đau ngực: Một số người có thể trải qua cảm giác đau ngực hoặc nặng nề ở vùng ngực. Cơn đau có thể lan ra vai hoặc lưng.
• Mệt mỏi: Tràn dịch màng phổi có thể gây ra mệt mỏi và suy giảm sức lực. Bạn có thể cảm thấy mệt mỏi ngay cả khi làm những công việc nhẹ.
• Ho: Một số người có thể ho khan hoặc ho có đờm. Ho có thể tăng lên khi bạn nằm nghiêng về phía bên trái.
• Lo lắng, khó chịu: Tràn dịch màng phổi có thể gây ra sự khó chịu và lo lắng do khó thở và triệu chứng liên quan.

Nếu phát hiện mình có các triệu chứng của tràn dịch màng phổi, hãy tìm kiếm sự chăm sóc y tế ngay lập tức để được đánh giá và điều trị.

Xét nghiệm dịch màng phổi giúp chẩn đoán bệnh tràn dịch màng phổi như thế nào?

Để xác định được nguyên nhân gây bệnh, có các chẩn đoán chính xác hơn về tình trạng bệnh cũng như hướng điều trị thích hợp, bác sĩ sẽ tiến hành xét nghiệm dịch màng phổi cho bệnh nhân. Sau khi hút dịch màng phổi bằng một cây kim nhỏ, mẫu dịch sẽ được phân tích để xác định thành phần dịch. Một số loại xét nghiệm sau thường được thực hiện:

Xét nghiệm tìm tế bào ác tính

Bác sĩ sẽ phân tích mẫu dịch để tìm các tế bào ác tính gây nên tràn dịch màng phổi, chẳng hạn như tế bào ung thư phổi hay các tế bào ung thư khác di căn vào phổi.

Xét nghiệm tế bào bạch cầu

Lượng tế bào bạch cầu có trong dịch màng phổi sẽ tăng lên nếu bệnh nhân bị nhiễm khuẩn. Do đó, thông qua việc xác định lượng bạch cầu, bác sĩ có thể xác định được nguyên nhân gây bệnh. Chẳng hạn như kết quả xét nghiệm cho thấy lượng bạch cầu đa nhân trung tính ở mức cao hoặc thoái hóa thì nguyên nhân tràn dịch màng phổi là do vi khuẩn, còn lượng bạch cầu ái toan cao thì do ký sinh trùng gây nên.

Xét nghiệm tế bào dịch

Dựa vào màu sắc dịch màng phổi cùng tỷ lệ của các tế bào (biểu mô, bạch cầu, hồng cầu…) mà bác sĩ có thể xác định nguyên nhân gây tràn dịch màng phổi.

Có nhiều phương pháp khác nhau để chẩn đoán những bệnh lý liên quan đến tràn dịch màng phổi như chụp CT scan hay siêu âm màng phổi, nhưng xét nghiệm dịch màng phổi là phương pháp cho độ tin cậy và tính chính xác cao nhất.